Als ik de slingerende weg insla en na een poosje de machtige rijstterrassen van Jatiluwih voor me zie, weet ik dat ik de komende dagen helemaal op mijn plek ben. Wat is het hier mooi en sereen zeg, ongelofelijk gewoon!
En ik zou er inderdaad een prachtige tijd hebben. Het is niet voor niets dat ‘Jatiluwih’ zoiets betekent als ‘erg mooi’. En in tegenstelling tot het zeer toeristische Ubud heb ik hier amper toeristen gezien. Het serene dorpje in Tabanan is de perfecte plek om te ontsnappen aan de drukte en je in het pure Bali te wanen. Haast is hier ver te zoeken, alles gaat er lekker relaxed.
Verder had ik het wandelparcours veelal compleet voor mezelf. Om mee heen zag ik de indrukwekkend gelaagde groene velden waarin locals bezig waren rijst te planten. Laaghangende wolken bedekten de toppen van de achterliggende vulkanen. Verderop werd een deel van de rijstterrassen goud verlicht door doorbrekende zonnestralen. Verbazingwekkend en betoverend.
En buiten al het natuurschoon kun je er ook thuis bij een Balinese familie verblijven. Het gaf mij dat échte reisgevoel wat ik al een tijdje niet meer gevoeld had. Zulke authentieke ervaringen maken reizen gewoonweg super. Door de vele indrukken die je opdoet voelen twee dagen dan net alsof je langer dan een week onderweg bent.
Al met al moet je dit UNESCO-wonder als natuurliefhebber gezien hebben, een simpeler advies kan ik je niet geven.
Als je meer over de Jatiluwih-rijstterrassen wilt weten, lees dan zeker even verder. Ik deel mijn bijzondere ervaringen met je en geef je leuke tips en praktische info die je nodig hebt om er een onvergetelijk bezoek van te maken.
Aan alles voel ik dat dit een heerlijk verhaal gaat worden, ik zie er enorm naar uit om alles wat ik meegemaakt heb met je te delen.
Over de Jatiluwih-rijstterrassen
Jatiluwih is de bakermat van de rijstproductie op Bali en het enige UNESCO Werelderfgoed op het eiland. Niet omdat Bali geen andere bijzondere plekken heeft, maar simpelweg omdat de lokale overheid alle aanvragen van UNESCO afwees.
De benoeming tot werelderfgoed is behalve de schoonheid van het landschap vanwege het ingenieuze Subak-systeem. Dit is de irrigatiemethode die ze in Jatiluwih toepassen. In de 9e eeuw werd er door plaatselijke ingenieurs onderzocht hoe men voldoende water naar de rijstplanten kon laten stromen. Zo ontstond destijds deze irrigatiewijze. En dit Subak-systeem gaat niet slechts over het toevoeren van water, alles verloopt volledig in harmonie met de heilige Balinese hindoe-principes. Dit maakt het extra speciaal.
In tegenstelling tot in Tegallalang worden er in Jatiluwih naast witte rijst tevens zwarte en rode rijst verbouwd. Helemaal biologisch, met koeienmest als essentiële voedingsbron. Bruine rijst is er ook, al groeit deze variant niet. De bruine rijst wordt gemaakt door zwarte en witte rijst te mixen, zo is me verteld.
Hoe groot is Jatiluwih? De rijstterrassen nemen ruim 600 hectare in beslag, wat neerkomt op 6 km². Immens dus. Het dorp en de velden liggen op ongeveer 700 meter hoogte.
Rijstterras en rijstveld worden trouwens nogal eens door elkaar gebruikt, al verschillen ze wel degelijk van elkaar. Je zou kunnen zeggen dat een rijstterras uit kleine rijstvelden bestaat, maar dat een rijstveld lang niet altijd een rijstterras is. Een rijstterras is namelijk, zoals de naam al zegt, aangelegd op een hellend terrein en volgt de natuurlijke vorm van het land. Een rijstveld, daarentegen, kan net zo goed een enorme uitgestrekte vlakte zijn, zonder ook maar enig terras.
Verblijven bij een Balinese familie
Het barst van de homestays op Bali, al zijn veel van deze homestays niet wat je er misschien van zou verwachten of hopen. Zeker in bijvoorbeeld Ubud is het zo dat men een deel van het woonoppervlak speciaal voor de gasten heeft gereserveerd, met kwalitatieve kamers en verder weinig tot geen contact met de familie aangezien die hun eigen leven leiden op een ander perceel. Helemaal prima, maar het échte homestay-gevoel zal het je niet geven.
In Jatiluwih maakte ik iets helemaal anders mee, en wel bij Anish Homestay. Hier woont Desi met haar man en dochtertje inclusief schoonouders en andere familieleden. Een groot saamhorigheidsgevoel, zoals je veel ziet op Bali en in de rest van Indonesië. Mooi om daar eventjes onderdeel van te mogen zijn.
Verder lopen er katten en een paar honden rond, waaronder een onwijs lieve puppy die continu aan je voeten, armen en benen likt.
Desi heeft een van de woongedeeltes omgetoverd tot drie slaapkamers waarin ze gasten kan ontvangen. We hebben samen gekookt met verse ingrediënten uit haar eigen tuin, en ze liet me zien hoe ze zelf sambal maakte met een vijzel, pepertjes, knoflook en nog wat kruiden. Ook dronken we thee waarvan ik nooit gehoord had: rode rijstthee uit de Jatiluwih-streek. Ondertussen spraken we over het rustige leven in de natuur en ging haar schoonvader iedere ochtend na z’n kopje koffie de rijstvelden in om aan het werk te gaan. Dit was aan zijn gespierde lichaam duidelijk te zien.
Haar schoonmoeder, die ze overigens ‘mama’ noemt, is blind aan beide ogen – al zou je dat gezien d’r gedrag niet zeggen. ’s Ochtends veegt ze het complex schoon, ze maakt offers voor hindoe-ceremonies, kookt en heeft een buitengewoon indrukwekkend omgevingsbewustzijn. Bijzonder om te zien.
Nadat ik de hele dag in de zon had gelopen voelde ik me die avond, nacht en ochtend ronduit beroerd. Intense koppijn, volgens mij tevens veroorzaakt door een wondje op mijn lip dat de huid pijnlijk aanspande. Nu snapte ik denk ik hoe een koortslip moet voelen. De pijn was zo erg waardoor ik niet eens op mijn telefoonscherm kon kijken. Die ochtend kwam Desi met een fruitmand, spullen van de apotheek en gemberthee aanzetten om me te helpen. Ze was echt de redder in nood, aangezien ik zelf geen enkele puf had om ook maar een stap te zetten. Daarna knapte ik snel weer op en besloot ik om wederom door de rijstterrassen te gaan wandelen, ditmaal via een andere ingang.
Die avond gebeurde er nog iets grappigs. Ik spotte een wasmachine en Desi zei daarop dat ik een wasje kon draaien. Op het moment waarop ik m’n boxershorts erin gooide houdt ze me tegen, en zegt dat dit op Bali not done is vanwege een bepaald geheim. Iets met hygiëne in elk geval. Ondergoed moet met de hand worden gewassen en onderaan het droogrek worden opgehangen. Zo kom je telkens weer nieuwe opmerkelijke dingen te weten als je het lokale plattelandsleven induikt.
Op de dag van vertrek nam Desi me mee naar haar verderop gelegen tuin. Een tuin met vele fruitsoorten zoals durian, mangosteen, jackfruit en ook cacao. En natuurlijk kokosnoten, ze hakte er eentje voor me open waarna ik het verfrissende zoete water kon opdrinken. Ze stopte ten slotte nog een beetje fruit en cacao in m’n hand voor mijn vervolgreis naar Munduk.
Tijdens de weg omhoog naar de tuin trok ik overigens flink bekijks van de locals, iets wat je op Bali niet bepaald vaak meemaakt. Hier is alles echter helemaal anders en zijn toeristen schaars, zeker wanneer je het dorp verlaat en de jungle-paadjes ingaat.
Wandelen in de Jatiluwih-rijstterrassen
De homestay waar ik verbleef ligt net als de meeste accommodaties aan de rand van de rijstterrassen in het dorpje Jatiluwih. Een donkere zigzag-weg scheidt een handjevol warungs, homestays en shops van het eindeloze glooiende deken bezaaid met rijstterrassen, palmen, banaan- en jackfruitbomen. Het landschap kleurt honderden tinten groen en is een lust voor het oog.
Je hebt verschillende punten om aan je wandeling te starten, al is het meest gebruikelijk om bij de Jatiluwih Tourist Information te beginnen. Daar kun je bovendien wat informatie inwinnen over de verschillende routes die er zijn, variërend van 45 minuten tot 3,5 uur. Ikzelf ben voor de blauwe route gegaan, die deels over een verhard pad en deels over de randen van de rijstterrassen gaat.
En zoals ik in het begin al liet doorschemeren: wat is het er schitterend zeg. Omzoomd door valleien, ontelbare palmbomen en gigantische terrassen kreeg ik écht het gevoel van: machtig! Ik bedoel, rijstvelden in Ubud zoals Kajeng en Tegallang maken indruk, maar datgene waar je hier in terechtkomt slaat werkelijk alles. Soms sta je voor zo’n rijstterras en kijk je letterlijk tientallen meters omhoog.
Sla zo nu en dan ook even over de graspaadjes de velden in om verborgen plekjes te ontdekken. Zo week ik van de blauwe route af en daalde ik langs de terrassen af de vallei in, waarna ik bij een kleine houten brug belandde om daarna dwars door de terrassen weer omhoog te klimmen.
Gaaf is bovendien dat je locals in de rijstvelden aan het werk ziet, veelal zijn ze aan het ploegen of bezig met planten dan wel oogsten van de rijst. Dit in de kenmerkende houding waarbij ze voorovergebogen hun rug kaarsrecht weten te houden en vooral de benen het krachtwerk laten doen. Horen ze je langslopen, dan zullen ze vaak even omdraaien en verschijnt er een lach onder de puntmuts. Ja, de lokale bevolking is blij om je tegen te komen in hun groene leefomgeving. Het is een totaal ander iets dan in Ubud waar je continu “Taxi?” naar je hoofd gesmeten krijgt of een voorbijganger die de meest onbruikbare dingen aan je wil verkopen.
Een typisch viewpoint waar de meeste wandelaars stoppen voor een foto is het Centre Point Jatiluwih. Rode letters schrijven ‘Jatiluwih’ en het weidse uitzicht op de terrasvormige vallei is ongekend. Aan de andere kant domineren twee krachtpatsers van bergen het landschap, bergen waarvan de toppen nogal eens gehuld zijn in wolkensluiers.
Je bent natuurlijk op Bali, dus -hoewel je het misschien niet zou verwachten- zal je ook in de Jatiluwih-rijstterrassen scooters horen razen. Gelukkig valt het heel erg mee en is het vooral rust waar je in terechtkomt. Enkel lokale boeren mogen op scooters door het gebied rijden, al heb ik tevens een aantal toeristen op motorbikes gespot.
Tijdens de trekking kom je langs diverse shops en warungs om iets te eten of te drinken. Kokosnoten, cassavechips of gewoonweg een bord rijst vergezeld door een weergaloos uitzicht zijn de perfecte ingrediënten voor een welkome pauze. Een aanrader is Warung Semboga Besikalung, een eettent gerund door een lieve vrouw die direct tegen de rijstterrassen ligt. Ik hoef je vast niet te vertellen hoe geweldig het uitzicht er is.
Iets wat ik minder vond om te zien waren de koeien die in kleine schuurtjes aan een strak touw door hun neus stonden aangelijnd, zonder enige bewegingsruimte. De bijna stuiptrekkende bewegingen waarmee ze zich probeerden los te maken gevolgd door een om hulp vragende blik, zorgden bij mij voor een in en in triest gevoel.
Ik sprak hier nog met Desi over in de homestay, al zien Balinezen het helemaal anders. Toen ze haar familie vertelde hoe ik het ervaarde, moesten ze zelfs lachen. Zo van: ach joh, waar maak je je druk om? Een duidelijk voorbeeldje cultuurkloof zal ik maar zeggen.
Desi zei dat de koeien vandaag de dag (gelukkig) niet meer worden gebruikt om te werken in de rijstvelden, het is met name de mest waarvoor ze er staan. En voor latere consumptie door de locals. En ik maar denken dat hindoes geen rundvlees mochten eten. Dit ligt iets genuanceerder, zo liet Desi me weten.
PS. Nu weet ik ook wel dat het in Nederland in de stallen net zo goed geen pretje is, maar toch grijpt zoiets je telkens weer aan. Mij in ieder geval wel.
Welke routes kun je afleggen?
De routes starten bij het Jatiluwih Tourist Information-kantoortje en zijn onderverdeeld in verschillende kleuren:
- Rood: 1,5e kilometer en 45 minuten tot 1 uur.
- Paars: 2 kilometer en 1 tot 1,5 uur.
- Geel: 2,3 kilometer en 1 tot 2 uur.
- Bruin: 2,6 kilometer en 1,5 tot 2 uur.
- Blauw: 3,1 kilometer en 2 uur.
- Wit: 5,5 kilometer en 3,5 tot 4 uur.
Zelf ben ik als gezegd voor de blauwe variant gegaan, met hier en daar een uitstapje de terrassen in, rekken en strekken en een warung-break. Ik heb er zodoende een dikke 3 uur over gedaan.
Welke tours zijn er beschikbaar?
Als bezoeker kun je naast wandelen ervoor kiezen om een e-bike te huren, met of zonder gids. Aangezien de wandelingen goed te doen zijn en je de flexibiliteit geeft om de grasvelden in te lopen, is fietsen wat mij betreft niet nodig.
Indien je echter niet veel tijd hebt of uren wandelen niet aan je besteed is, is dit een prima optie. De witte route die lopend om en nabij de 3,5 uur duurt kan je dan in 1 tot 2 uur afleggen. Een aanrader is deze 2 uur durende fietstocht verzorgt door Green Bikes Bali.
Daarnaast kun je ervoor kiezen om met een gids op pad te gaan. Die zal je tijdens de trekking meer vertellen over Jatiluwih en de rijstproductie. Doe hiervoor navraag bij het informatiecentrum of de accommodatie waar je verblijft.
Wat zijn de kosten voor de Jatiluwih-rijstterrassen?
Wanneer je het dorp binnen komt rijden is er een checkpoint in Gunungsari waar je 40.000 IDR dient te betalen om toegang te krijgen tot Jatiluwih, de rijstterrassen en de -velden. Het gehele gebied heet Jatiluwih Green Land. Bewaar je kaartje goed, want als je meerdere dagen in het gebied wilt doorbrengen, kun je met datzelfde ticket meerdere malen door de rijstterrassen wandelen.
Dit vertelde de medewerker me in elk geval. Toen ik op de tweede dag wederom aan de wandel ging vroegen mensen om mijn ticket en beweerden ze dat ik een nieuwe moest kopen. Ik gaf aan wat de medewerker tegen me had gezegd en dit was blijkbaar oké voor ze.
Er kan een extra toelage gevraagd worden van 2.000 IDR tot 5.000 IDR voor het parkeren van je motorbike, maar in mijn gevoel vroegen ze helemaal niets.
In plaats van hierboven genoemde de noordelijke entree in Gunungsari kun je ook via het zuiden rijden. Je komt dan langs de fraaie Luhur Besikalung Temple (die trouwens sowieso een bezoekje waard is) en de heilige waterval Air Terjun Besi Kalung – en kunt daar kennelijk met je scooter de rijstvelden inrijden. Desalniettemin zou ik dat laatste niet doen, om zo het beschermde gebied en de officiële regel dat scooters -behoudens voor lokale werkers- niet zijn toegestaan te respecteren.
Welke eettentjes in Jatiluwih zijn aanraders?
Echt authentieke warungs ga je in Jatiluwih niet vinden, ze zijn -voor zover ik gezien heb- allemaal gericht op toeristen en je ziet er amper locals eten. Die doen vooral inkopen op de ochtendmarkt even buiten het dorp en koken thuis.
En juist die ervaring vond ik tof om mee te maken, samen met Desi het gezonde eten helemaal vers maken in de homestay. Als je bij haar verblijft zou ik dit sowieso vragen, want ze kookt heerlijk. Bij andere homestays zal dit trouwens vast ook mogelijk zijn.
Desalniettemin heb je er natuurlijk heus wel warungs om een lekkere hap te pakken. Tijdens de blauwe-trekking kom je bijvoorbeeld langs de al even genoemde Warung Semboga Besikalung, wat zowel qua smaak als belevenis een aanrader is.
In het dorp vind je ook tal van eetzaken, veelal met fraaie uitzichten op de rijstterrassen. Een plek die goed bekendstaat is de Jatiluwih Resto. Iets nieuws proberen? Ga voor de rijstpudding met kokosmelk.
Een fotogenieke spot met uitstekend smakende gerechten is CataVaca Jatiluwih. Je geniet hier van een koele bries en zit pal aan de rijstvelden. Veel beter ga je het qua locatie in elk geval niet krijgen.
Waneer je ten slotte trek hebt in een lekker bakkie koffie, dan is Batu Karu Kopi absoluut de beste zaak om voor te kiezen. Zij hebben tevens een eigen koffieplantage hoger gelegen op de berg inclusief gave slaapplekken in de natuur. Daarover vertel ik je meer in het gedeelte over accommodaties.
Waar in Jatiluwih raad ik je aan om te overnachten?
Zelf heb ik zoals gezegd geslapen in Anish Homestay, wat wegens de authenticiteit een erg gave ervaring was. Zo een die ik bij de betere uit mijn reisleven schaar. Let er alleen wel op dat twee van de drie kamers aan de straatkant liggen. En straten op Bali betekent helaas altijd dat er irritante en knalharde motorgeluiden te horen zijn. Dempers die uit uitlaten verwijderd zijn of extra grote uitlaten om het extra luid te maken lijken eerder regel dan uitzondering. Anyway, vraag daarom of je de de twin room kunt krijgen die niet aan de straatkant zit.
Anish Homestay is niet te vinden op Booking.com maar wel op Agoda. Je mag haar ook altijd even een appje sturen op +62 812 4694 0109.
Overigens vind je in Jatiluwih zat andere homestays om te verblijven. Plekken die goed bekendstaan zijn bijvoorbeeld KUBU D’UME HOMESTAY, Carik Tangis Boutique Homestay en D’Ume Bendoel Homestay.
En wat dacht je van kamperen in een luxe tent omgeven door natuur? Dit is mogelijk bij PukuPods – Tent & Cabin.
Indien je liever iets meer comfort en je eigen ding hebt, is een cottage bij Tepi Sawah Lodge & Retreat een uitstekende optie om voor te kiezen. Hetzelfde geldt voor de Saridevi Ecolodge vanwaar je uitkijkt op rijstterrassen. Daar vlakbij ligt Ti Amo Bali, een schitterende accommodatie in de luwte. Vanuit zowel Saridevi als Ti Amo Bali is het nog wel een minuut of twintig rijden naar de rijstvelden.
Tot slot noem ik de Batukaru Coffee Estate, behorende bij de al eerder besproken koffiebar Batu Karu Kopi. De locatie op de berg helemaal weg van alles is echt verbluffend. Ik ben er naartoe gereden en was onder de indruk van de vintage-stijl en de omgeving. Het is alsof je op retraîte bent. Ze hebben er tevens een koffieplantage, waarvan de arabicakoffie in hun café gedronken kan worden.
Hoeveel dagen raad ik je aan om in Jatiluwih te blijven?
Slaap sowieso 1 nachtje in Jatiluwih zodat je de tijd hebt om behalve de rijstterrassen een iets completer beeld en gevoel van deze fijne streek te krijgen. En natuurlijk om lekker te ontstressen.
Zo heb je ook de mogelijkheid om naar de hot springs en waterval te gaan die ik hieronder bespreek, of om net als ik deed met Desi een kijkje in haar tuin e te nemen.
Overigens ben ik 2 nachten gebleven en rond de klok van twaalf ’s middags naar Munduk gereisd.
Air Panas Angseri en Air Terjun Yeh Hoo
Mocht je na je wandeling voor het ultieme relax-moment willen gaan, dan zijn de warmwaterbronnen van Angseri heerlijk om jezelf te verwennen. In het helende bergwater zullen je ietwat verstijfde spieren langzaam ontspannen en zal je je helemaal opgeladen voelen om je reis vol power te vervolgen.
Daar vlakbij vind je tevens Air Terjun Yeh Hoo, een kleine waterval van zo’n 5 meter die lekker is om verkoeling te zoeken in het vaak zo hete Jatiluwih. De wandeling om er te komen duurt een kwartiertje en gaat over vrij steile treden.
Jatiluwih of Tegallalang bezoeken?
Een vraag die mensen nogal eens stellen is: “Jatiluwih of Tegallalang, welke rijstvelden zijn mooier/beter?”
Op die vraag is voor mij het antwoord duidelijk: Jatiluwih, 100 procent.
Ja, Tegallalang (vlakbij Ubud) mag dan veel makkelijker te bereiken zijn, maar de rijstterrassen van Jatiluwih herbergen een veel groter gebied en -niet minder belangrijk- je komt er vele malen minder toeristen tegen.
Overnachten in Jatiluwih zal je echt het gevoel geven even helemaal weg te zijn geweest, terwijl dit in het toeristische Tegallalang veel minder het geval is. De authentieke ervaring die ik er had was erg bijzonder. Daarbij is het uitzicht op de vulkanen van Bali onbetaalbaar, helemaal in de vroege ochtend tijdens het opkomen van de zon.
In Jatiluwih zal je al met al een meer lokale-belevenis eraan overhouden.
Echter, als je in Ubud bent is het een kleine moeite om een kijkje te nemen bij de rijstterrassen van Tegallalang. Maar sla Jatiluwih beslist niet over 🙂 .
Wat is de beste reistijd en moment van de dag voor de Jatiluwih-rijstterrassen?
De Jatiluwih-rijstterrassen zijn dagelijks geopend tussen 08.00 uur en 18.00 uur, met officieel de laatste inloop vanaf 17.00 uur. Echter, indien je niet vanuit de hoofdingang naar binnen gaat, heb je simpelweg toegang wanneer jij dat wilt 🙂 .
Zelf ben ik aan het begin van de middag gegaan wat me goed bevallen is. Wel was het aardig warm en liep ik in een tanktop, wellicht heeft de grote hoeveelheid zon ervoor gezorgd dat ik me later die dag niet zo lekker voelde. Al zal ik de precieze oorzaak nooit weten.
De dag erop is de zonsopgang mooi om bij te wonen. Vanuit het dorp of bijvoorbeeld bij het Centre Point Jatiluwih-uitkijkpunt, vanwaar je de zon achter de terrassen ziet oprijzen. Perfecte foto’s gegarandeerd.
Ben je er al in de vroege ochtend? Dan zou ik gezien de hitte lekker ’s ochtends gaan wandelen. Je zult dan bovendien bijna geen mensen tegenkomen, al heb ik die in de middag ook maar nauwelijks gezien.
De weekenden zou ik bij voorkeur niet aanraden, aangezien er op zaterdagen en zondagen het meeste bezoekers naar Jatiluwih trekken.
Ik was er trouwens in februari, middenin het Balinese regenseizoen. Alweer een bevestiging dat de regentijd op Bali een prima periode is om het Eiland van de Goden te bezoeken. De beste reistijd voor een bezoek aan Jatiluwih is gezien de kleuren ook in datzelfde regenseizoen, en vooral van februari tot en met april. In deze maanden kleuren de velden groen en later gelig, de kleur die aangeeft dat het oogstseizoen eraan komt. De rijstoogst vindt plaats in mei en juni.
Hoe kom je bij de Jatiluwih-rijstterrassen?
Een logische plek om te vertrekken naar Jatiluwih is Ubud. De afstand is zo’n 40 kilometer en 1,5 tot 2 uur rijden. Tof is om een scooter te huren en op eigen houtje te gaan, zeker wanneer je de hoofdweg verlaat en linksaf de meanderende weg inslaat is het genieten geblazen. Lees hier meer over de roadtrip die ik maakte naar Pemuteran, met Jatiluwih als tussenstop.
De andere optie die je hebt is om met de taxi te gaan, al is dat met 400.000 IDR aan de prijzige kant. Ben je alleen en heb je weinig bagage, dan is een motorbike-taxi via Gojek of Grab de goedkoopste optie. Reken op 100.000 IDR. Weet wel dat er voor de terugweg geen Gojek of Grab beschikbaar zal zijn, Jatiluwih is geen toeristenepicentrum zoals Ubud, Canggu of Seminyak.
Ook vanuit Canggu en Sanur is het zo’n 1,5 uur rijden om bij de groene oase uit te komen.
Je kunt uiteraard altijd even op 12Go Asia kijken voor vervoer, al zie ik daar op het moment geen transfers naar Jatiluwih bijstaan.
Routes voor Bali
Voor je reis op Bali heb ik een handige en inspirerende reisgids geschreven: Backpackgids Bali. Hierin vind je talrijke leuke routes, insider-tips en niet te missen bestemmingen.
Zoek je daarnaast ook nog routes en info voor de rest van Indonesië? Check in dat geval Backpackgids Indonesië en maak er een onvergetelijk avontuur van 🙂 .
Meer lezen over Bali
Als je graag meet leuks over het magische Bali wilt lezen, bekijk dan eventjes mijn speciale Bali-pagina. Daar vind je een overzicht van al mijn ervaringen, tips en prachtige plekjes op het eiland.
En, ga jij de Jatiluwih-rijstterrassen bezoeken?
Heel mooi artikel. Dank u wel dat jullie het eiland Bali bezoeken voor de vakantie.