Tempels op Bali, je kan er een boek over schrijven. Helaas worden de bekendere heilige hotspots van het eiland zo ontzettend druk bezocht, dat de ervaring een stuk minder spectaculair is dan je vooraf misschien had gedacht. Bij de Brahmavihara-Arama in de buurt van Lovina is het echter helemaal anders. Op dit boeddhistische tempelcomplex hangt een betoverende sfeer en zal je niet of nauwelijks andere mensen tegenkomen.
Ik kwam er terecht na een ochtendje gerelaxt te hebben in de heilige Banjar Hot Springs. Niettemin twijfelde ik een beetje, aangezien ik intussen al zoveel tempels had gezien en ik er op Bali niet persé altijd heel erg van onder de indruk ben. Dat komt grotendeels door de krankzinnige drukte die je er vaak ziet. Denk aan 3 uur in de rij staan bij de Lempuyang-tempel (sorry daar paste ik voor), om ‘de foto van je leven’ te maken. Of de iconische Pura Ulun Danu Bratan, die prachtig uit het Bratanmeer omhoogsteekt maar waar het vooral auto’s, scooters, bussen en selfie-makende figuren zijn die de aandacht trekken.
Maar die initiële twijfel werd al snel weggenomen. Want hey, wat is Brahmavihara-Arama bijzonder zeg. Als je het complex via de gespleten toegangspoort betreedt, beland je in een heus sprookjesverhaal met jezelf in de hoofdrol. Last van hordes toeristen ga je hier zoals gezegd absoluut niet hebben, het is er zelfs zo sereen dat je er in alle rust kunt mediteren. Het is bovendien de grootste boeddhistische tempel van Bali, waar je vrijwel uitsluitend hindoe-heiligdommen vindt.
Nee, het is niet snel dat ik zó onder de indruk raak van iets. Maar de uren die ik doorbracht in het boeddhistische klooster waren écht magisch. Van de ene verbazing viel ik er in de andere, met de hemeltrap, de mini-Borobudur en de sierlijke tuinen als hoogtepunten. Al was eigenlijk het hele complex een groot hoogtepunt. De weg erheen door het lokale leven van Banjar en de ligging bovenop een heuvel is ook al zoiets gaafs.
Mocht je iets bijzonders willen zien tijdens je bezoek aan Lovina, dan mag je Brahmavihara-Arama eigenlijk niet missen. Je zult er een geweldige ervaring hebben. In deze gids vertel ik je er alles over, zo weet je wat je kunt verwachten. Al zou ik vooral zeggen: laat jezelf verrassen. Want juist dat is wat het voor mij zo speciaal maakte. Een onverwachtse plek waar ik totaal niet op gerekend had.
Over Brahmavihara-Arama
Brahmavihara-Arama is het enige boeddhistische klooster op Bali en alleen daarom al een bijzonderheid. Sommigen noemen het heiligdom ook wel de Banjar Buddhist Temple. De bouw startte halverwege de 20e eeuw en werd in 1970 voltooid.
De betekenis van ‘Brahmavihara Arama’ is iets in de trant van: een plek om jezelf te vinden/trainen. Of in andere woorden: een plek voor zelfontplooiing.
Op het complex vind je een mix van Thaise en Balinese invloeden, zodoende zijn er tevens duidelijke hindoe-elementen te zien. De tempelpoort aan het eind van de steile trap is daar een voorbeeld van, maar ook de stenen poort met oranje accenten, vlak na de ingang. Je ziet ‘m op de foto hieronder.
Bij binnenkomst word je welkom geheten door een grote staande Boeddha in een okerkleurig gewaad, staande op een bloemenaltaar in het midden van een lotusvijver.
Vervolgens heb je de keuze om via verschillende trappen naar de hogergelegen gedeeltes te wandelen. Daar vind je een prachtige hemelpoort, de replica van de Borobudur, tal van Boeddhabeelden, schitterende tuinen, een meditatiehal en allerlei details die je zullen verbazen.
Door de ligging in de bergen hangt er een serene sfeer, een essentieel kenmerk van spiritualiteit. Vandaar dat de tempel hier ook zo goed past.
De mini-Borobudur
De belangrijkste attractie van Brahmavihara-Arama is de miniatuur-replica van de Borobudur, zonder overdrijven de bekendste boeddhistische tempel van Indonesië die nabij Yogyakarta op Java te vinden is. Naast de omvang is er een ander groot verschil: geen hordes toeristen die je het gevoel geven ergens in een pretpark rond te slenteren.
Je komt bij de replica door de schitterende trap naar de hemel te nemen, die naar de tempelpoort leidt. Deze poort doet denken aan de populaire Gate of Heaven van de Lempuyang-tempel, met als grote verschil dat je hier geen urenlange rij treft maar er -waarschijnlijk- helemaal alleen bent.
Met een beetje inbeeldingsvermogen is het net of je de weg naar nirvana bewandelt, de staat waarin het ego volledig opgelost is en verlichting bereikt wordt. Het belangrijkste doel van het boeddhisme.
Gaaf zijn ook de vier enorme witte boeddha’s die naast de poort zitten, aan iedere kant twee. Als je dit alles van een afstandje bekijkt geloof je nauwelijks wat je ziet. Samen met de gekleurde bloemen, al het groen en de achterliggende heuvels kan de setting eigenlijk niet mooier zijn.
Eenmaal door de tempelpoort loop je een fraaie tuin in en kijk je uit op de mini-Borobudur. Al moet je zeker niet vergeten om eerst nog even om te draaien, om het sensationele uitzicht op de vallei en de achterliggende zee tot je te nemen. Wat is dit onwerkelijk zeg, zo ging er door mijn gedachten.
Als je om je heenkijkt zie je bovendien talrijke andere mooie dingen. Bomen die vol hangen met tropisch geurende frangipani-bloemen, een witte liggende boeddha en een gele boeddha in een boom, zittend in de welbekende lotushouding.
Leuk is dat je de Borobudur kunt binnenlopen om jezelf onder te dompelen in de rust die je in het zo hectische Bali lang niet altijd hebt. Aan de muren hangen portretten die het verhaal van de Boeddha uitbeelden, met onder meer een schilderij van Siddhartha Gautama die al mediterend onder de bodhiboom verlichting vindt.
Beneden vind je trouwens een kleine tuin met Boeddha die onder zo’n bodhiboom aan het mediteren is. De kronkelende wortels van de boom deden me denken aan Ta Prohm in Angkor Wat, de mystieke tempel met afgebrokkelde muren die volledig over genomen is door een boom en haar wortels, op de manier zoals een slang zijn prooi vangt.
Mocht je het boekje Siddhartha van Herman Hesse nog niet gelezen hebben, dit is echt een aanrader en op een prachtige, dichtende wijze geschreven.
Wat ik bij een van de ingangen een gaaf detail vond was het met plakband aan de muur geplakte papiertje waarop de zeven factoren van verlichting geschreven staan:
- Mindfulness (attentive awareness or vigilance)
- Investigation of reality (discrimination of state of mind)
- Energy (readiness, zeal, diligence)
- Joy or rapture (delightful enthusiasm)
- Tranquility
- Concentration
- Equanimity (non-judgement)
Een simpel rijtje zonder poespas wat altijd goed is om je te herinneren als het even wat minder met je gaat, of wanneer je jezelf spiritueel wilt ontwikkelen, bijvoorbeeld door regelmatig te mediteren.
2, 3 en 4 zouden de remedie zijn tegen luiheid terwijl 5, 6 en 7 je helpen bij paniek, zorgen en haastgevoelens. Ik vindt dit soort dingen dus vet interessant haha!
Over mediteren gesproken, achter de tempel staan een heleboel bomen op een schaduwrijk grasveldje. Ik vond dit de perfecte meditatieplek en ben er zodoende even goed voor gaan zitten. Een aanrader kan ik je zeggen!
Volg een meditatieles
Vanuit de Borubudur-miniatuur is het leuk om door te lopen naar het meditatiegedeelte aan de westzijde. Al vrij snel kom je in een betoverende tuin terecht met bladerrijke bomen, paviljoens en kleurrijke bloemen. Daarna zie je de meditatiehal met ervoor een gouden Boeddhabeeld. Dit is de Uposatha Gara-kamer.
Hier worden regelmatig meditatielessen gegeven. En dat is te begrijpen, want wat een sereniteit en zuiverheid voel je er zeg! Men gebruikt de ruimte eveneens om boeddhisten in te wijden.
Toen ik er was, werd er toevallig zo’n meditatiesesessie georganiseerd en zag ik een vrouw volledig zen in lotushouding op de heilige grond zitten. Duidelijk opgaand in de meditatie.
Mocht je dit ook willen doen, vraag dan bij de ingang voor meer informatie.
Naast de meditatiehal spotte ik een nogal opvallende massieve, gouden stoepa in klokvorm. Zo’n soortgelijke stoepa had ik al eens eerder gezien in Sri Lanka.
Op de stoepa zie je tal van fraaie reliëfs en binnenin zou men belangrijke boeddhistische dingen bewaren, zo is me verteld.
Vlak ernaast staat een pagode, ditmaal een in Chinese stijl en bestaande uit drie verschillende niveaus. Het gave is dat je locals hier daadwerkelijk hun gebed ziet uitvoeren, dit in tegenstelling tot de toeristentrekpleister Borobudur op Java.
Na de vredige omgeving in me opgenomen te hebben en nog een blik te werpen op de mediterende dame, wandelde ik in alle rust naar de uitgang. Verwonderd en dankbaar over hetgeen ik zojuist allemaal had ervaren. Op het moment van verlaten merkte ik een fijne, heldere en lichte prikkelsensatie naar mijn kruin stromen. Het had iets surreëels, net als de Brahmavihara-Arama.
Wat zijn de kledingvoorschriften?
Zorg ervoor dat je knieën bedekt zijn, je betreedt immers een boeddhistische tempel. Officieel geldt dit ook voor je schouders, al kon ik gewoon met een tanktop naar binnen.
Een sarong krijg je gratis te leen bij de ingang, mocht je je knieën niet bedekt hebben.
Verder zijn slippers aan te raden boven schoenen, zodat je de heiligdommen makkelijk op blote voeten kunt binnengaan en niet telkens je schoenen en sokken uit hoeft te doen.
Wat kost de entree?
Je betaalt 25.000 IDR om het complex te betreden. Dit bedrag wordt als donatie gebruikt.
Indien je met de scooter bent betaal je daarboven nog eens 2.000 IDR om te parkeren.
Wat zijn de openingstijden?
Brahmavihara-Arama is dagelijks geopend tussen 08.00 uur en 18.00 uur.
Mocht je tegen zessen komen, dan is het er met de dalende zon allemaal extra mooi.
Hoe kom je bij Brahmavihara-Arama?
Vanuit Lovina is het zo’n 11 kilometer rijden om bij het tempelcomplex te komen en een half uur rijden.
Je kunt Brahmavihara-Arama trouwens perfect combineren met een bezoek aan de warmwaterbronnen van Banjar. Beide bezienswaardigheden liggen op iets meer dan 3 kilometer van elkaar.
Zelf vond ik het heerlijk om ’s ochtends te baden in de hot springs om daarna door te gaan naar de tempel. De rit door Banjar is sowieso al een belevenis op zich, met de vele locals die naar je zwaaien en er duidelijk van opkijken dat je hier als toerist bent. Het is wat dat betreft een hele andere Bali-ervaring vergeleken met het ronduit toeristische zuiden. Veel authentieker.
