7 persoonlijke tips voor het authentieke Tana Toraja

Tana Toraja staat vooral bekend om haar eigenzinnige begrafenisrituelen, maar er is zeker nog een hoop meer te beleven. In deze blog deel ik mijn belangrijkste tips met je voor dit prachtige stukje van Sulawesi.

1. Gebruik Rantepao als uitvalsbasis

Eerlijk gezegd dacht ik afgezet te worden in het dorp Toraja. Maar al snel kwam ik erachter dat het de naam is van de gehele regio. Een regio met diverse stadjes, waaronder Rantepao en Makale.

Ik adviseer je om naar Rantepao te gaan, een levendige bestemming vanwaar je eenvoudig naar de hoogtepunten van Torajaland kunt gaan. Bovendien vind je er talloze verhuurbedrijven, toeristeninformatiepunten, goedkope guesthouses en zelfs een klein fitnesscentrum.

Een aanrader om te overnachten is Wisma Monton. Ik ben er vijf nachten gebleven. De eerste twee dagen sliep ik in Wisma Sarla. Iets minder prijzig, maar ook zeker minder comfortabel.

2. Woon een begrafenisceremonie bij

Aanwezig zijn bij een begrafenis in de Toraja-regio is een bijzondere ervaring. Ik heb het nog nooit meegemaakt dat een dergelijke ceremonie op deze manier wordt gevierd. Veel lachende mensen, gezelligheid en zelfs dansen met de kist. Bovendien kan het zomaar een week duren.

En het leuke is: de familie en andere nabestaanden stellen het erg op prijs als jij als toerist langskomt. Neem wel een kleine geste mee voor de familie. Denk aan suiker of sigaretten.

Mocht je het nog niet weten: degene die is overleden kan zomaar een jaar in een Tongkonan-huis gelegen hebben.

Wat ik je wel echt adviseer, is om samen met een gids te gaan. Zo kom je meer te weten over de rituelen en gedragingen tijdens deze opzienbarende dagen.

3. Huur een mountainbike en rijd naar het zuiden

Net zoals op zoveel plekken in Indonesië, kun je op redelijk wat plekken een scooter huren. Met 100.000 rupiah (zo’n 7 euro, normaal gezien de helft in dit land) relatief prijzig overigens. Je kunt het echter ook anders aanpakken, en net als ik een mountainbike huren.

In een dag heb ik het zuiden van Tana Toraja verkend. En ja, ook daar kom je veel met de dood in aanraking. Van grafgrotten en hangende kisten tot aan tau-tau-beelden en boomgraven. Bij de laatste moet je denken aan jong overleden baby’s die staand in een boom zijn gezet. De opening is afgedekt met palmharen. Oftewel een boom vol babylijkjes. Voor mij bizar, voor de Toraja heel normaal.

Mijn gids voegde er nog aan toe dat de baby vloeistoffen uit de boom kan drinken, waardoor hij of zij verder kan leven. Want in de ogen van de nabestaanden is de kleine namelijk niet overleden.

Onderweg kom je trouwens langs schitterende stukken natuur, met rokende rijstvelden die groen en geel gekleurd zijn. Verder rijd je door allerlei kleine Tongkonan-dorpjes, waar je de meest enthousiaste mensen vindt die je je maar kunt voorstellen.

Aan het eind van de middag kom je uit bij de stad Makale, waar je behalve het standbeeld in het water tevens een reusachtig exemplaar van Jezus Christus kunt bewonderen: Buntu Burake. Zelf heb ik ‘m alleen van afstand bekeken, aangezien het locals me zeiden dat het nog een dik uur omhoog rijden was.

De bestemmingen die ik je aanraad, zijn: Londa, Lemo, Kamira, Suaya, Tampang Allo en het eerder genoemde Makale. Weet dat je per bezienswaardigheid 20.000 entree dient te betalen. Het blijft Indonesië hè 😉 .

Makkelijk was het vinden van een fietsverhuurbedrijf overigens niet. Uiteindelijk kwam ik het bedrijf Toraja One Stop Adventures tegen. Zij verhuren bovengemiddeld goede mountaibikes van het merk Merida. De prijs is aan de hoge kant, maar het is het waard.

4. Maar ga ook naar Batutumonga in het noorden

Als je van mooie uitzichten en natuur houdt, dan is Batutumonga een absolute must om naartoe te gaan. Het is mijn gids die me deze tip gaf, aangezien ze zelf in dit prachtige dorpje woont.

Eenmaal boven, krijg je een schitterend panorama-uitzicht over de rijstvelden als beloning. Rijstvelden die met een beetje geluk zelfs felgeel van kleur zijn.

Dus, pak de scooter of mountainbike en geniet van de adembenemende omgeving. Hoe hoger je komt, hoe mooier het uitzicht. De route alleen al is daarom al de moeite waard om af te leggen.

Vlakbij ligt bovendien nog Loko’Mata, een reusachtige steen met meer dan 20 grafkamers en enkele Tongkonans in miniatuurvorm. Speciaal om te zien.

5. Drink heerlijke Toraja-koffie bij Kaana Toraya Coffee

Ben je net als ik een liefhebber van koffie? Indonesië kent tal van koffieplantages met ieder hun eigen kenmerkende smaak. Zo ook in Toraja. Het ‘probleem’ is alleen de manier waarop men het bereidt: koffiepoeder in een glas en vervolgens roeren met een lepel. Gevolg: waterige spul met drab.

Maar gelukkig zijn er in Rantepao enkele zaakjes met machines en filterspecialiteiten. Een daarvan is Kaana Toraya Coffee. De variatie is groot, zo kun je zelfs kiezen voor ‘Vietnamese drip’. Mijn favorieten: de dubbele espresso en de Toraja-filterkoffie.

De plek is niet heel eenvoudig te vinden. Doe even navraag bij de receptie bij Hotel Piso en ze wijzen je vriendelijk de weg naar deze gezellige stek.

Een andere koffietent die dichterbij Rantepao-centrum ligt, is JAK Koffie. Ze heeft goede recensies, al was ze helaas voor zeven dagen gesloten toen ik langskwam.

6. Bezoek een Tongkonan-dorp

Ik noemde het woordje ‘Tongkonan’ al regelmatig in dit artikel. Een Tongkonan is een Toraja-huis met het typische zadelachtige dak. Of een dak in de vorm van een boot, het is maar hoe je het ziet.

Anyway, het is leuk om kennis te maken met de lokale bewoners die in zo’n Tongkonan-dorp wonen. Zelf ben ik met Liber -een local uit Makassar- naar Tongkonan Rante in Bolusu gegaan. Een erg toffe ervaring. Zo heeft hij mij de binnenkant van zo’n huis laten zien en heb ik kennisgemaakt met alle bewoners. Daaronder enkele verlegen kindjes die na een tijdje spontaan in groepsverband begonnen te zingen.

De locals hebben me aan het eind van de middag uitgenodigd om een nachtje te blijven slapen. Alleen, aangezien ze hier op de grond tukken, leek me dat niet zo’n goed plan.

Je kunt ook een kijkje nemen bij de dorp Palawa, hoewel dit naar mijn mening veel minder bijzonder is. Het is eerder een toeristische attractie vind ik. Zo betaal je entree om toegang te krijgen tot een woning en zijn er diverse souvenirwinkels met ietwat pusherige verkoopsters.

7. Maak kennis met Ma’nene: een bizar ritueel

Nu weet ik dat oordelen over het algemeen onjuist is, maar als ik Ma’nene als bizar bestempel, zeg ik niets verkeerd denk ik zo. Zoiets heb je nooit eerder gezien hoor.

Ma’nene is het ritueel waarbij gemummificeerde lijken worden gedroogd, verschoond en verkleed. Vervolgens lopen de nabestaanden met de overledenen in een rechte lijn door het dorp heen. Deze rechte lijn vormt het pad van Hyang en heeft een spirituele betekenis. Men gelooft dat de ziel van de overleden persoon erover heen moet gaan om verbinding te maken met Hyang, een bovennatuurlijke kracht.

Ooit een ‘wandelende’ mummie met een zonnebril gezien? In Toraja is het bepaald geen uitzondering.

Is Pasar Bolu de moeite waard?

Pasar Bolu is een markt net buiten het centrum van Rantepao. En niet zomaar een markt. De grootste inkomsten komen hier voornamelijk uit de verkoop van waterbuffels, die aangekocht worden voor offers tijdens begrafenissen.

Zelf vond ik het weinig bijzonder om te zien, en eerlijk gezegd ook best wel zielig voor de dieren. Zielig, omdat ze met een touwtje aan hun neus vastgemaakt zitten en nauwelijks ruimte hebben om te bewegen.

Behalve waterbuffels, worden en tevens varkens aangeboden. Verder uiteraard ook de gebruikelijke groenten, fruit en lokale koffie. Een kokosnoot is er trouwens spotgoedkoop. Slechts 5.000 tot 7.000 rupiah. In euro’s betekent dit maximaal 45 cent.

Hoe kom je in Tana Toraja?

Zelf ben ik vanuit Makassar met de bus (Manggala Trans, 09.00 uur) naar Rantepao (Tana Toraja) gegaan. Een rit van, naar men beweert, zeven uur. Echter, ga maar van negen tot tien uren reistijd uit. De bussen vertrekken vanaf Terminal Daya, waar je eenvoudig met een Grab-bike kunt komen.

Het vliegtuig is een andere optie. Een proppellervliegtuig welteverstaan. Check Skyscanner.nl of Momondo.nl voor de tijden en prijzen.

Update maart 2022: de vliegmaatschappij Transnusa had eerder wegens weinige belangstelling de vluchten tussen Makassar en Tana Toraja afgeschaft. Inmiddels is het wel weer mogelijk om te vliegen, Wings Air verzorgt de vluchten.

Jouw Toraja-avontuur alvast online boeken?

Als je jouw reis door het indrukwekkende Toraja alvast geregeld wilt hebben, raad ik je aan om dit te doen via Local Guides. Zij bieden diverse authentieke tours aan met erg goede gidsen. Behalve de plekken die je zelf kunt bezoeken, bieden zij nog allerlei andere unieke trekkings aan die je ervaring extra gaaf zullen maken.

En… Ben jij al eens in Tana Toraja geweest? Wat zijn jouw ervaringen? Heb je vragen? Laat het in de comments weten 🙂 .