Onderweg naar het witte strand van Tanjung Aan suist de wind langs mijn oren met het herkenbare geluid tot gevolg. Klinkt daardoorheen nou een muezzin die oproept tot het middaggebed, of word ik langzaam gek?
Ondertussen lijk ik de moskeeën overal te horen, vooral nu het ramadan is.
Het is de meest heilige maand van de islam en ze speelt een prominente rol in Indonesië. Want ja, dit is het grootste moslimland ter wereld, zoals je waarschijnlijk al wist.
Hier op Lombok, vanwaar ik deze blog schrijf, betekent dat iedere dag:
- Om 4 uur ’s ochtends ontbijten.
- Daarna vasten tot rond 18.45 uur.
- Dan eten en drinken.
- Ten slotte ‘slapen’.
Als je googelt op ‘ramadan in Indonesië’ kom je louter informatieve stukken tegen. En met name hoe mooi deze bijzondere maand is en hoe hartelijk de mensen zijn. En dat men je als niet-moslim met open armen ontvangt. En ook dat een hoop warungs pas halverwege de middag hun deuren openen of überhaupt dicht blijven.
Zal allemaal best, maar ik wil je via deze weg de andere kant laten zien. De kant die ik nergens tegenkom. Ik heb het over de tergende slapeloze nachten die je kunt verwachten. Noem het gerust pure terror.
Want geloof me, het is echt ongekend wat ze in de nachtelijke uren uitvreten in de moskeeën. Uitvreten geeft je misschien de indruk dat er iets stiekems gedaan wordt, maar van geniepigheid is geenszins sprake. En nee, daarmee scheer ik niet heel Indonesië over een kam, maar ik heb het nu twee jaar op rij meegemaakt en zat locals gesproken die me verteld hebben dat het er in andere delen van het land niet anders aan toegaat. Vorig jaar op Gili Air was evengoed een regelrecht fiasco.
Overdag is het vredig en kun je je nauwelijks voorstellen wat er later staat te gebeuren. Zodra de zon ondergaat en de maghrib klinkt is het tijd om aan te vallen. Tot dusver geen slecht woord van mijn kant.
Desondanks zeg ik je vast: stilte voor de storm.
De avond is gevallen en de mensen hebben kunnen eten en drinken. De meesten maken zich langzaam op om onder hun dekentje te kruipen. Immers, om klokslag vier uur gaat de wekker alweer. Een ontbijtje voor dag en dauw staat op het menu.
Slapen, daar zit ‘m alleen net het probleem. Een storend geluid van iemand die de microfoon aanzet is te horen, het begin van het einde. Even voor achten knalt een agressieve stem van de plaatselijke imam uit de talloze speakers die rondom de minaretten gemonteerd zitten, alle windrichtingen op. Speakers die ergens uit de jaren vijftig komen of zo. Zijn getetter zou bol staan van de zegeningen, het klinkt niettemin als een een leider van een strafkamp die z’n opgetrommelde slaven bevel na bevel oplegt, en geen enkele tegenspraak duldt. Mag best ietsje vriendelijker hoor meneer.
Mocht je denken dat men erna een toontje lager gaat zingen, dan heb je het mis. Sterker nog, ik heb eerder de indruk dat de verantwoordelijke in kwestie er alles aan doet om de speakers op hol te jagen. Hoe anderen het ervaren boeit hem geen zak.
Het gaat na de preek van meneer de imam vrolijk door met van alles en nog wat. Ik zal het woord blèren niet in de mond nemen, of naja, waarom ook niet. Da’s immers waar het op neerkomt, laten we eerlijk wezen. Dorpelingen (en toeristen) worden de hele avond en nacht op kneiterhard Arabisch geschreeuw, nasale zang, raadselachtige dialogen en ondraaglijke tirades getrakteerd. Hierbij ligt de nadruk op godsaanbidding, zo zegt de Koran me tenminste.
Jongens, denken jullie nou serieus dat Allah dit zo wil?
‘Er is geen dwang in de godsdienst.’
– Koran 2:256
Slapen is quasi onmogelijk en de ruiten van enkel glas trillen van de geluidsdruk. Ben je dan eenmaal weggedommeld (in dit geval knock-out gegaan), word je binnen de kortste keren weer uit je (broodnodige) slaap gerukt door het concert -eh gebed- zonder einde.
Gisterennacht vond een kleuter het nodig om haar stem tot in den treurnis door de desa te laten galmen. Telkens als er een stilte van minimaal tien seconden volgde, stroomde er nogal naïeve hoop door mijn aderen… Zou het slotstuk geklonken hebben? Uiteraard niet.
Vannacht betrof het onder meer een man met een vreselijk stemgeluid, die tot na drieën doorging met z’n irritante gekraai. Volgens mij een vergeten cassettebandje wat nog in een la slingerde. Doe je dit live op zulke tijdstippen, ben je niet helemaal goed bij je paasei. Of fanatiek, het is maar hoe je ’t labelt. Of je hebt een ego van jewelste en denkt er menigeen blij mee te maken. Hoewel hij me bijna als een vulkaan wist te laten ontploffen, bleef het gelukkig bij enkele stoomwolkjes.
En nee, oordoppen helpen totaal niet.
Ben ik dan die typisch klagende toerist en vinden de locals het wel prima zo?
Nope.
Zelfs voor de eigenaren van de homestay in Kuta waar ik verblijf ging het de afgelopen nacht een brug te ver. Meerdere bruggen. Door het eindeloze geblaat zijn ze geen moment in slaap kunnen komen en lagen ze tot 4 uur -wanneer er ontbeten wordt- wakker. Het enige ochtenddeel waarop ze slaap wisten te pakken was nadien, tot een uurtje of zeven.
Gevolg is dat ze eigenlijk iedere dag bekaf zijn en overdag genoodzaakt vele uren moeten bijtanken. Indien mogelijk tenminste, want er moet ook gewerkt worden. Niet te doen dus.
Diep van binnen wilden ze in het holst van de nacht naar de moskee stormen om hun ongenoegen te uiten, zo zeiden ze deze ochtend geprikkeld. Of laat ik het netter formuleren: om te vragen of het een tandje minder kon. Toch realiseerden ze zich al gauw dat dit niets ging uithalen, integendeel. Mensen in de moskee zouden hen onmiddellijk afschilderen als slechte moslim, godslasteraars en zelfs dreigen met agressie en -erger- de dood. Hun woorden hè.
En het zat ze echt hoog. Want intussen weet ik dat gelovigen hier tot op het bot gepijnigd moeten worden, willen ze een woord van protest spreken over de tentoongespreide praktijken rond hun religie. Dan nog zal je flinke moeite moeten doen. Indien je vraagt naar hun gevoel bij de moskee-uitingen luidt het antwoord meestal dat Indonesië een moslimland is. Te begrijpen hoor, ze zijn immers niet anders gewend en voor hen is dit hoe het gaat. Wat je krijgt is een uiteenzetting van regels of de dooddoener “We zijn islamitisch.” Het kleinste beetje gevoel of emotie lospeuteren kun je vergeten.
Anyway, wie is hier nu slecht, met het veroorzaken van aaneengeschakelde slapeloze nachten, veroordelen van anderen en mogelijke dreigementen? Wellicht goed om jezelf die vraag eens te stellen?
De klok wijst momenteel nagenoeg twaalf uur ’s middags aan en bij de buren zie ik twee mensen als lijkjes op de vloer van de veranda liggen, verzonken in een diepe slaap. Om vanavond en vannacht wederom hetzelfde martelritueel te ondergaan. En dit 30 dagen lang. Kan toch niet de bedoeling zijn, of wel dan?
Mijn eigen toestand kun je ook wel raden.
Als jij tijdens de ramadan Indonesië -buiten het overwegend hindoeïstische Bali– wilt bezoeken, zou ik wel even twee keer nadenken. Ik heb je in elk geval gewaarschuwd. En anders: ben voorbereid uit bed geblazen te worden of kijk of het mogelijk is ver van een moskee verwijderd te zitten. Al heb je dan evenmin zekerheid op relatieve rust.
Ik zei het je al al eerder: de moskeeën in Indonesië houden er hun eigen regels op na en lijken zich nergens wat van aan te trekken. Forums op internet lopen over met klachten van Indonesiërs zelf, veelal anoniem omdat ze als de dood zijn voor represailles. Een paar voorbeelden van de topics: de obsessie om de volumeknop van de megafoon maximaal open te draaien, het lezen uit de Koran wat binnenskamers zou moeten gebeuren, niet (of nauwelijks) luisteren naar klachten en dus de godganse nacht doorgaan gedurende de ramadan.
Ter vergelijk: in andere islamitische landen beperken de moskeeën zich tot de gebruikelijke gebedstijden en slechts enkele minuten, zonder krankzinnige volumes door je hersens te boren.
Niet ver weg van waar ik nu zit te schrijven kraait een haan. Met moeite, het zal een oud baasje wezen denk ik. Voorheen een kwelling voor me in de vroege uurtjes, inmiddels weet ik echter dat er veel pijnlijkere geluiden bestaan. Hanen zijn voor mij onderhand net onschuldige lieveheersbeestjes geworden.
