Bagan is een magische stad in het midden van Myanmar. Waarom magisch? Je vindt er meer dan 2.000 tempels en pagodes, vroeger waren dit er zelfs meer dan 10.000. Kun je het je voorstellen? Simpelweg overal waar je loopt of rondrijdt zie je ze staan.
Soms zijn ze goud, soms wit en soms ook een mix van rood en bruin. Of een combinatie van kleuren die door de jaren heen ontstaan is. De ene keer verscholen in de bossen en begroeid met planten, en de andere keer duidelijk aanwezig. Kort gezegd is Bagan een echt paradijs voor tempel-liefhebbers.
Saai zal het er in ieder geval geen moment worden. Nou ja, tenzij je tempelmoe bent geworden natuurlijk. Iets dat je na een paar dagen rondrijden waarschijnlijk ook wel bent 😀 .
In deze minigids voor Bagan geef ik je handige tips en vertel ik je over de ervaringen die ik er heb opgedaan.
Huur een elektrische scooter
Waar je in de meeste plaatsen in Myanmar overspoeld wordt met smerige uitlaatgassen, heeft men in Bagan een eerste stap gezet naar een beter milieu. Je kunt er namelijk elektrische scooters huren, superchill om op te rijden. Het maakt geen geluid en je kunt in een relaxt tempo langs diverse tempels touren.
Voor de kosten hoef je het niet te laten, deze bedragen namelijk 5.000 kyat (minder dan 3 euro) per dag.
Een simpele fiets huren kan ook. Reken op 3.000 kyat per dag (1,75 euro).
Bezoek de bekende tempels in Bagan
Van de ongeveer 2.000 tempels in Bagan wordt slechts een aantal door de meeste toeristen bezocht. Het zijn de bekendere boeddhistische trekpleisters van de stad, waarbij het nadeel logischerwijs de drukte is. Bussen vol toeristen worden er afgezet. De andere kant van de medaille is dan weer dat het schitterende bouwwerken zijn.
Ik zeg je alvast: beklimmen van deze tempels is absoluut niet meer mogelijk. Desondanks is het bezichtigen ervan zeer zeker de moeite waard.
Hieronder noem ik de meest bekende die ik tijdens mijn eerste dag heb bezocht.
Ananda Phat
Een van de meest centraal gelegen tempels is Ananda Phat. In de erg mooie binnenkant vind je gouden staande Boeddha’s. Aan de, in mijn ogen minder boeiende, buitenkant valt de tempel op door de combinatie van witte muren met een goudkleurige toren.
Sulamani Phaya
De tempel die het drukst bezocht wordt, bleek in mijn geval Sulamani Phaya. Behalve de drukte bij dit grote heiligdom, was men bezig met het renoveren van de top. Ik ben daarom vrij snel weggegaan.
Bupaya Pagoda
De Bupaya Pagoda valt op vanwege twee redenen. De eerste is dat de pagode een opmerkelijke, ietwat lomp ogende, kegelvorm heeft. De andere reden is wat mij betreft de ligging: vanaf het platform heb je uitzicht op de Irrawaddy-rivier. Het is daarmee ook een leuke plek om de zonsondergang te bekijken.
Shwesandaw Pagoda
Een erg gave pagode vind ik de Shwesandaw Pagoda. De onderkant is gebouwd van bakstenen, terwijl het bovenste gedeelte een grijswitte gloed heeft. Vlakbij in een kamertje is nog een grote witte liggende Boeddha te bewonderen.
Dhammayangyi Temple
Dhammayangyi is de grootste tempel van Bagan. Er zijn vier ingangen en binnen vind je Boeddha’s en enorm hoge plafonds. Al met al is deze tempel leuk om gezien te hebben, maar vergeleken met wat Bagan nog meer te bieden heeft scoort Dhammayangyi wat mij betreft niet meer dan gemiddeld.
Shwezigon Paya
De Swezigon Paya doet me door de intens gouden kleur aan de tempels in Yangon denken. Denk aan de Shwedagon Pagoda en de Sule Pagoda. Ze wijkt compleet af van de andere tempels in Bagan en is ronduit prachtig. Als de lucht strakblauw is en de zon fel schijnt, lijkt het goud nog gouder te worden, wat het aanzicht extra mooi maakt.
Het is overigens een van de meest heilige bouwwerken van Myanmar, je ziet er dan ook vele monniken en andere mensen die er komen om te bidden.
De vrouwtjes bij de entree kunnen wat opdringerig zijn, onder andere om je naar de Happy Buddha te ‘lokken’, al viel dit bij mij wel mee.
Vlakbij de Shwezigon Paya staat verder nog een witte tempel die de moeite waard is om te bekijken, de U Yan We Hpawa.
Thatbyinnyu Temple
De grijszwarte Thatbyinnyu is met ruim 60 meter een van de hogere tempels in Bagan. Op grote afstand zie je het immense bouwwerk boven de kronkelbomen uittorenen. Van dichtbij lijkt het bijna een soort spookhuis waar je naar kijkt.
Rond de Thatbyinnyu-tempel liggen nog wat andere stoepa’s en pagodes die een kijkje waard zijn.
Bezoek de minder bekende tempels in Bagan
Wil je de toeristenmassa ontwijken, dan adviseer ik je om ook de wat minder bekende tempels te gaan bekijken. Dit heb ik tijdens m’n tweede dag in Bagan gedaan. Minder bekend betekent trouwens niet minder indrukwekkend, in tegendeel zelfs.
Waar ben ik zoal geweest? Dat lees je hieronder.
Min O Chantha Phaya
Een verzameling witgrijze stoepa’s vind je bij Min O Chantha Phaya. Misschien niet zo bekend, maar daarom niet minder indrukwekkend. Via een trap loop je naar boven en kom je terecht op een platform waar je de imposante torens van dichtbij kunt zien.
Mahabodhi Temple
Wat een toffe tempel is dit. In de muren vind je schitterende details, met onder meer ontelbare witte en gouden Boeddhabeeldjes. Wanneer je naar binnenloopt, wacht daar een vredig zittende gouden Boeddha op je.
Het bovenste stuk van de tempel doet van een afstandje een beetje hindoeïstisch aanvoelen, al stopt dit gevoel wanneer je ziet dat er vele Boeddha-beeldjes in verwerkt zitten.
De geheime muurschilderingen van Upali Thein
Upali Thein is zo’n tempel waar je snel voorbijrijdt. Van buitenaf ziet ze er namelijk niet bepaald spectaculair uit. Het mooiste vind je echter binnenin, je hebt daar allerlei eeuwenoude boeddhistische muurtekeningen. Foto’s maken is niet toegestaan, en dat is misschien maar beter ook. Ga zelf kijken hoe speciaal deze plek is.
Tempels en pagodes zonder naam
Lang niet alle tempeltjes hebben een naam. Voor zover ik weet in ieder geval. Sla af en toe een zijweggetje in als je naar de bekendere tempels toe rijdt, en je komt vanzelf uit bij allerlei mysterieuze, met planten begroeide en totaal verlaten pagodes en tempels. Loop, daar waar het kan, ook zeker even naar binnen. De muurdetails en de Boeddhabeelden zijn er vaak erg mooi om te zien.
Behalve tempels zal je de voor Bagan zo kenmerkende planten met felroze bloemetjes nogal eens tegenkomen. Ze geven het kurkdroge stadje een (welkom) verfrissend tintje.
Een andere tip is om naar het dorpje Minnanthu te rijden. Daar in de buurt ligt de later te noemen Bagan Viewing Tower en eromheen tientallen toffe tempeltjes in wat je bijna een woestijn zou kunnen noemen.
Toeristen en überhaupt mensen ben ik er amper tegengekomen.
Bekijk de zonsondergang vanaf de Bagan Viewing Tower
Sinds 2016 is het niet meer toegestaan om tempels te beklimmen in Bagan. Vanwege veiligheidsredenen -in 2017 overleed er bijvoorbeeld een Amerikaanse toerist na een val- en ook omdat het de tempels gewoon geen goed doet. Toch is er een handjevol plaatsen over waar je (nog) wel terechtkunt.
Een Nederlands stel wat ik ontmoet heb, vertelde me dat ze het zien van de zonsondergang vanuit de Bagan Viewing Tower een geweldige ervaring vonden. Ikzelf ben de toren niet in geweest (ik vond het een lelijk ding), maar aangezien zij zo enthousiast waren, noem ik ‘m hier toch eventjes als tip. Gratis is het echter niet, je betaalt 5 dollar per persoon.
Een andere mooie spot om heen te gaan voor de zonsondergang is de Soe Min Gyi Pagoda. Daar maakte ik de bovenstaande foto.
Bekijk de zonsopkomst vanaf de Utrecht-tempel
Wil je de zonsondergang met opstijgende luchtballonnen zien, ga dan naar de Utrecht-tempel. In de vroege ochtend heb je er een prachtig uitzicht op andere tempels en de opstijgende ballonnen.
Je kunt overigens ook naar de eerdergenoemde Bagan Viewing Tower gaan om de zonsopkomst bij te wonen.
Vaar met een luchtballon over Bagan
Varen in een luchtballon tijdens het opkomen van de zon is een van die typische dingen die menig reiziger van zijn of haar lijstje wil afstrepen.
Als je Googelt kom je vanzelf bij diverse touraanbieders uit waar je zo’n tocht kunt boeken. Houd rekening met prijzen vanaf 350 dollar per persoon. Maanden voorafgaand boeken is tegenwoordig niet meer nodig, al zal een paar dagen van tevoren lastig worden. Via bijvoorbeeld Balloons over Bagan kan ik -op het moment van schrijven- voor volgende week een plaatsje reserveren.
Overnachten in Bagan
Bagan is op te splitsen in drie delen: New Bagan, Old Bagan en Nyaung U. De meeste accommodaties vind je in New Bagan en Nyaung U. Het gros van de tempels ligt overigens in Old Bagan.
De plekken waar ik heb geslapen zijn het Temple View Hotel en het Beauty Land Hotel. Beide kan ik je aanraden als je van comfort houdt. Het Beauty Land Hotel is geopend in september 2018, de stijlvol ingerichte kamers zijn daarom gloednieuw. Verder vond ik het ontbijt bij het Temple View Hotel erg goed. Je wordt wakker op het dakterras met uitzicht op -je raadt het al- een tempel.
Lekker eten in Bagan
Ondanks dat Myanmar voor mij niet bekendstaat als een food-walhalla, heb ik in Bagan echt lekker gegeten. Er zijn drie eettentjes die ik wil noemen.
Misschien wel mijn beste gerecht van heel Myanmar heb ik namelijk op bij The Moon Restaurant in Old Bagan, tevens bekend als Be Kind to Animals the Moon. Zoals je van de naam kunt afleiden, is het een vegetarisch restaurantje. Ik ben geen vegetariër, maar heb vlees of vis geen moment gemist. Wat heb ik op? De pompoencurry met gember.
Wil je goedkoop en bovendien lekker eten in Old Bagan? Dan raad ik je het Golden Bamboo Restaurant aan. De prijzen zijn er laag en de gerechten vond ik verrassend goed. Ze hebben er trouwens ook pannenkoeken, ideaal als zoet tussendoortje.
Heerlijke local food heb je bij het onbekende restaurantje Yoe Shin Lay. Dit is dus hoe echt authentiek Birmees eten smaakt. Erg goed. Je vindt deze toko tegenover het Six Star Guest House.
Koffiezaakjes in Bagan
Myanmar heeft lekkere koffie, alleen heb je er niet heel veel typische koffiezaakjes met een espressomachine. Aangezien het een arm land is, is dit vrij logisch. Daarnaast heerst er meer een theecultuur en is luxere koffie drinken iets wat de vooral laatste jaren aan het opkomen is, zo vertelde een local me.
Net als in overige delen van Myanmar, zijn ook in Bagan weinig koffietentjes, al vind je er wel een paar. Heb je zin in een sterke espresso, ijskoffie, latte of zoiets? Dan heb je in Nyaung U twee zaakjes tegenover elkaar waar je terechtkunt. Om precies te zijn Date Bakery en Leo Restaurant. Date Bakery is een stukje duurder dan Leo Restaurant, de smaak vond ik bij beide erg goed. In New Bagan is Cake de Bagan te overwegen, al vond ik de ijskoffie daar persoonlijk wat zurig.
Nog enkele tips voor Bagan
- Als je aankomt bij de bushalte, zal je direct worden aangesproken door taxichauffeurs. Laat je niet oplichten door hen, ze vragen veel te hoge bedragen. Er is een bord met daarop de prijzen per gebied. Uiteraard zeggen ze dat deze prijzen niet kloppen. Loop weg en je zult worden teruggeroepen. Uiteindelijk krijg je dan het juiste bedrag.
- Doe slippers aan en geen schoenen. Bij iedere tempel en pagode zal je namelijk op blote voeten moeten lopen. Knieën en schouders dienen ook bedekt te zijn, al is mijn ervaring dat een korte broek die half je knieën bedekt prima is en de nadruk meer op het bedekken van de schouders ligt.
- Bij de toeristische tempels vind je heel veel stalletjes waar locals souvenirs verkopen. Dit is niet zozeer een tip, maar ik vond het zelf het authentieke gevoel -wat bij zo’n tempel hoort- een beetje wegnemen.
- In Nyaung U is een lokale markt die leuk is om een kijkje te nemen, al is het verder niet heel bijzonder.
- Op een uurtje rijden van Bagan ligt Mount Popa, waar je met een minibus heen kunt rijden. Boven is een klooster en je hebt er een panoramisch uitzicht op de groene vlakte die voor je ligt.
Wat is de entreeprijs voor Bagan?
Om Bagan binnen te komen betaal je 25.000 kyat, zo’n 15 euro. Als je vanuit het busstation de taxi pakt, zal de chauffeur bij een checkpoint stoppen waar je dient te betalen. Je hebt hiermee 5 dagen toegang tot Bagan, al is dit een wassen neus. Ik ben er bijvoorbeeld 8 dagen geweest. Controle is er niet of nauwelijks.
iIk heb van andere toeristen gehoord dat ze de taxichauffeur gevraagd hebben om niet te stoppen, zij zijn gratis naar binnen gekomen. Gecontroleerd wordt er -als gezegd- nagenoeg niet, alleen wel bij bijvoorbeeld de Utrecht-tempel. Al volstaat het hier om gewoonweg te zeggen dat je het ticket in je hotel hebt laten liggen. Dit is wat een reisgenootje van me deed.
Wat is de beste reistijd voor Bagan?
Over het algemeen worden de maanden november tot en met februari als beste reisperiode voor Bagan gezien. Ik was er in februari en vond het erg droog en heet, al staat de regio daar bekend om. Nog warmer wordt het in maart en april, denk aan temperaturen van boven de 40°C.
Ook in de regenperiode, van mei tot en met eind oktober, is een bezoek aan te raden trouwens. Bagan ligt namelijk in de zogeheten droge zone, waardoor het met de neerslag doorgaans erg meevalt. Bovendien is wat verkoeling best fijn in deze zeer hete bestemming. Een ander voordeel: je vindt er in deze maanden veel minder toeristen en de natuur staat in bloei.
Hoe kom je in Bagan?
Zelf ben ik vanuit Nyaung Shwe (Inle Lake) met een dagbus naar Bagan gegaan. Deze rit duurt 8 tot 9 uur. Via plaatsen als Mandalay (4 uur) en Yangon (9 uur) kun je er ook komen. Goed om te weten is dat je er tevens naartoe kunt vliegen. Je vliegt dan op Nyaung U.
